Zeytinyağı ihracatında yasaklar kaldırılmalı

• Zeytinyağı sektöründeihracat yasakları iç piyasada fiyatları yüzde 30 artırdı.

Dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına getirilenkısıtlamaların iç piyasada fiyatların düşmesini sağlamadığı gibi zeytinyağıfiyatlarının yüzde 30 artışına yol açtığını dile getiren Ege Zeytin veZeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Davut Er, zeytinyağı ihracatındakikısıtlamalar sonrasında Türkiye’nin ihraç pazarlarında prestij ve döviz kaybıyaşadığını, yasakların bir an önce kaldırılması gerektiğini kaydetti.

Zeytin ve Zeytinyağı Sektör Buluşması ve Zeytin veZeytinyağı İhracatının Yıldızları Ödül Töreni’nde konuşan EZZİB Başkanı DavutEr, Türkiye’nin 2022/23 sezonuna 50 bin ton zeytinyağı stoğuyla girdiğini,rekoltenin 380 bin ton olarak hesaplandığını, Afrin’den gelen 50 bin tonzeytinyağı dikkate alındığında 480 bin ton düzeyinde zeytinyağına ulaşıldığını,160 bin ton iç tüketim ve 150 bin ton ihracat olduğunu, yeni sezona 170 bin tonstok fazlasıyla girildiğini, 2023/24 sezonunda 179 bin ton rekoltebeklendiğini, zeytinyağı arzında bir sorun olmadığının altını çizdi.

“Türkiye’nin zeytinyağı arzında panik olmasını gerektirecekbir durum söz konusu olmadığını bir kez daha vurgulamak istiyorum” diyen Er,“Fiyatlar kısıtlama uygulamasından bu yana yaklaşık yüzde 30 civarında artışgösterdi. İhraç edilemediği için depolarda bekletilen zeytinyağları ise, sıcakhava ve olumsuz depolama koşulları nedeniyle bozulmaya maruz kaldı, asidite vediğer kıymetli spektler zarar gördü, yüksek kaliteli sızma yağlar rafinajlıkyağlara dönüştü ve bu da yüzde 30’luk bir değer kaybına neden oldu. Söz konusukısıtlama uygulaması hem iç piyasada hem de ihracatta hiçbir olumlu sonuçdoğurmadı” diye konuştu.

Ana hedefimizambalajlı ihracatı artırmak

Katma değeri yüksek ambalajlı ihracatı artırmanın anahedefleri olduğunu vurgulayan Er, sözlerine şöyle devam etti; “Firmalarımızithalatçılardan gelebilecek farklı talepleri karşılamak durumunda. DünyadaCatering ve konserve sektöründe faaliyet gösteren firmalar önemli miktardazeytinyağını kendi üretimlerinde kullanılmak üzere ülkemizden dökme olaraktemin etmekte. Diğer yandan hem kutulu hem de dökme mal talep eden alıcılarbulunmakta olup, bu firmalara sadece kutulu zeytinyağı satıp dökme taleplerinibaşka ülkelerden karşılamalarını beklemek bu alıcıların tamamıyla kaybıanlamına gelmektedir. Dökme zeytinyağı ihracatı ile ilgili olarak en sık önesürülen iddialardan bir tanesi malumunuz, özellikle İspanya ve İtalya gibidiğer üretici ülkelere, üretimlerinin düşük olduğu dönemlerde ürün satarakavantaj sağladığımız. Bu nedenle, ihracat yasağını destekleyen bir kesim debulunmakta. Ancak, biz bu yaklaşımın doğru olmadığını düşünüyoruz. Dökmezeytinyağı ihracatımızda, sadece İspanya değil, aynı zamanda ABD, Kanada veSuudi Arabistan gibi tüketici ülkelerin de en önemli pazarlarımızdan olduğunugözlemliyoruz. Dökme zeytinyağı ihracatını yasakladığımızda, bu ülkelere olanihracatımızın kısıtlanmasıyla, rakiplerimize mal vermeyelim derken doğrudan buönemli pazarları söz konusu rakip ülkelere teslim etmiş oluyoruz.”

1 milyar dolarihracat hedefimize ramak kaldı

Türkiye’nin sofralık zeytin ihracatının 2022/23 sezonundabir önceki sezona göre yüzde 7’lik artışla 172 milyon dolardan 184 milyondolara yükseldiğini ifade eden Başkan Er sözlerini şöyle sürdürdü: “31 Ekim'desona eren 2022/23 zeytinyağı ihracat sezonunda ise, 118 ülkeye ihracatgerçekleştirdik ve toplam zeytinyağı ihracatımız miktar bazında %158 artarak 58bin tondan 150 bin tona, tutar bazında ise %259 artarak 201 milyon dolardan 723milyon dolara yükseldi. Toplam sektör ihracatımız 947 milyon dolara ulaştı vesektörümüz dünya pazarlarında çok önemli bir yer edindi. 2023 yılında 1 milyardolara yaklaşan ihracatımızı önümüzdeki 5 yıllık süreçte 2 milyar dolaraçıkarmayı hedefliyoruz. Bu hedefe ulaşmak için sadece mevcut gelenekselyöntemleri değil, aynı zamanda çevreye duyarlı, enerji verimli, sosyalsorumluluk prensiplerine uygun sürdürülebilir modern üretim tekniklerini debenimsememiz gerekiyor.”

Zeytinyağının gıdaenflasyonuna etkisi sınırlı

Zeytinyağının gıda enflasyonuna etkisi de oldukça sınırlıolduğuna da temas eden EZZİB Başkanı Davut Er, “FAO verilerine göre ülkemizdekişi başına düşen bitkisel yağ tüketimi yılda yaklaşık 25 kg iken, zeytinyağıtüketimi 2 kg'ın altında. Ülkemizde zeytinyağı tercih eden kesim, genelliklebelirli bir gelir düzeyine sahip olan ve ağırlıklı olarak ürünün üretildiğibölgelerde yaşayan tüketicilerimiz. Bu nedenle, sık sık getirilenkısıtlamaların, gıda enflasyonunu kontrol etme yerine, üretici ve satıcılarıolumsuz yönde etkileyerek piyasayı daha da daralttığı görülmekte” dedi.

Gültepe; “11 ayda 233milyar dolar ihracat yaptık”

Zeytin ve Zeytinyağı Sektör Buluşması ve Ödül Töreni’ndekonuşan Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mustafa Gültepe, Cumhuriyetimizin100’üncü yıldönümünü kutladığımız 2023’ün 11 ayında Türkiye’nin yaklaşık 233milyar dolarlık ihracata ulaştığı bilgisini paylaştı.

“Deprem felaketini, küresel pazarlardaki daralmayı, bazısektörlerimizdeki ciddi kan kaybını dikkate aldığımızda önemli bir başarıyaimza attığımızı söyleyebilirim” diyen Gültepe, “Yılı 255 milyar dolarınüzerinde mal ihracatıyla kapatacağız. Bazı sektörlerimizde ciddi kan kayıplarıvar. Zeytin ve Zeytinyağı ise 2023’te yıldızı parlayan sektörlerimizin başındayer alıyor. Geçen yıl 500 milyon dolarlık bir zeytinyağı ihracatımız vardı. Buyıl çok daha başarılı bir performans sergiliyoruz. 11 aylık zeytinyağıihracatımız yüzde 112’nin üstünde artışla 833 milyon dolara ulaştı. Kasımayında zeytinyağı birim ihracatını en fazla artıran beşinci sektörümüz oldu.Geçen yıl 2,8 dolarlık birim ihracat değeri 2023’te yüzde 36,4 artarak 3,8dolara ulaştı. Evet geçen yıla göre önemli bir artış var. Ama zeytinyağı gibibir üründe çok daha yüksek birim değerlere ulaşabiliriz. Bunu da ancakmarkalaşarak ve tanıtım çalışmalarına ağırlık vererek başarabiliriz” şeklindekonuştu.

İhraç ürünlerinde zaman zaman değişik kısıtlamalar ya dagözetimler yapıldığına işaret eden Gültepe, sözlerini şöyle tamamladı; “Sadecezeytincilik sektöründe değil başka sektörlerde de oluyor. Pandemi dönemindebaşka sektörlere, tekstil gibi bir sürü şeyleri yapıyor. Zaman zaman Türkiye'devatandaşların daha iyi bir şekilde, daha uygun fiyatlara ulaşabilmesi için butarz uygulamalar oluyor inşallah geçici olur. Yaptığımız mücadelelerden dolayıinşallah daha kısa zaman içerisinde çok güzel sonuçları beraberce alırız.Özellikle zeytin ve zeytinyağımız için yapılacak olan çalışmalara biz dedestekliyoruz.”

Ekonomist Prof. Dr. Yaşar Uysal, “Dünya ve TürkiyeEkonomisindeki Gelişmeler” başlıklı bir sunum yaparken, Türkiye’nin gelişmekteolan ülkeler arasında rakiplerine göre 6 kat enflasyonla mücadele ettiğini,rekabetçiliğini koruyabilmesi için enflasyonla mücadelede başarılı olmakzorunda olduğunun altını çizdi.

Zeytincilikte Dünya ve Türkiye: Sektörel İnceleme ve GelecekPerspektifleri isimli panelde, İYTE Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alper Baba, EkonomiGazetesi Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım Yazar ve Marka Danışmanı Altay Ayhanve Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi LeventBilginoğulları zeytin ve zeytinyağı sektöründeki güncel gelişmelerideğerlendirdiler.