AK Parti seçim yasasında sona geldi...
GENEL
AKP Grup Başkan Vekili Bülent Turan, seçim barajının düşürülmesine dair değerlendirmeleri incelediklerini, genel kanaatlerinin düşürülmesi yönünde olduğunu belirtti.
<p>AK Parti, uzun süredir üzerinde çalıştığı seçim ve Siyasi Partiler Yasası değişikliği konusundaki çalışmalarını tamamladı. İttifak ortağı MHP’nin olası talepleri de dikkate alınarak <strong>"seçenekli"</strong> olarak hazırlanan öneri paketinde, başlangıçta yüzde 7 olarak öngörülen seçim barajının yüzde 5'e indirilmesi görüşü ağırlık kazandı.</p>
<p><strong>BBC Türkçe’den</strong> <strong>Ayşe Sayın</strong>’ın haberine göre; milletvekili transferini engellemek için de, siyasi partilerin seçimden sonra milletvekili transferiyle grup kurarak seçime girme yeterliliği kazanmasının engellenmesi önerisi yer aldı.</p>
<p>AKP'nin bir sonraki seçimlerde uygulanmak üzere hazırladığı seçim ve Siyasi Partisi'nde değişiklik içeren önerisi, Çarşamba günü Cumhurbaşkanı <strong>Recep Tayyip Erdoğan</strong>'ın başkanlığında toplanan Merkez Yürütme Kurulu'nda görüşüldü.</p>
<p>AKP Genel Başkan Yardımcısı <strong>Hayati Yazıcı'</strong>nın başkanlığında yapılan çalışma, ittifak ortağı MHP'nin olası talepleri de dikkate alınarak, bir yasa teklifi metni yerine seçenekli öneri paketi şeklinde hazırlandı ve bu metin üzerinden müzakere yapıldı.</p>
<p>MYK'da, hazırlanan önerinin teklif metnine dönüştürülmesi konusunda MHP ile ortak çalışma yapılması görüşü benimsendi. Bu çerçevede, hazırlanan öneri paketinin en kısa sürede ittifak ortağına iletileceği öğrenildi.</p>
<p><strong>SEÇİM BARAJINA KÜÇÜK PARTİ AYARI: YÜZDE 5</strong></p>
<p>Edinilen bilgiye göre AKP'nin paketinde, seçim barajı ise yüzde 7 ve 5 olarak önerildi.</p>
<p>2018'deki Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği genel seçiminde, ittifakların yolunun açılması nedeniyle yüzde 10'luk seçim barajının çok anlamlı kalmadığı, tersine bu durumun, muhalif seçmenin barajı geçmesi nedeniyle HDP'yi büyüttüğü yorumları bir süredir AKP içinde yapılıyordu.</p>
<p>Bu nedenle yüzde 10 seçim barajının yüzde 7'ye indirilerek, HDP'ye giden <strong>"emanet oyların"</strong> esas partilerine döneceği hesabı yapılıyordu.</p>
<p>Ancak MYK'da, barajı geçme umudu kalmayan küçük partilerin millet ittifakına yöneltebileceği değerlendirildi. Bu nedenle de MHP'nin de onay vermesi halinde, küçük partilerde "tek başına veya yeni ittifaklar kurma ümidi" oluşturacağı için barajın yüzde 5'e indirilmesi görüşü ağırlık kazandı.</p>
<p>Çalışmaların yürütüldüğü süreçte tartışılan <strong>"ittifak içi baraj"</strong> düzenlemesinden ise vazgeçildiği öğrenildi.</p>
<p><strong>TRANSFER VEKİLLE SEÇİME GİRME YETERLİLİĞİNE ÖNLEM</strong></p>
<p>AKP'nin önerisinde, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin geçen yıl yaptığı <strong>"milletvekili transferinin engellenmesi"</strong>ne dönük çağrı da karşılık buldu.</p>
<p>2018 seçimlerinde, CHP'nin, İYİ Parti'nin seçime girmesini garanti altına almak için 15 milletvekilini <strong>"ödünç vermesi"</strong> uzun süre kamuoyunda tartışılmıştı.</p>
<p>CHP lideri <strong>Kemal Kılıçdaroğlu</strong> da geçen yıl, seçime girmelerini engellemeye dönük <strong>"kumpas kurulması"</strong> halinde DEVA Partisi ve Gelecek Partisi'ne <strong>"destek olacaklarını"</strong> açıklamıştı.</p>
<p>Bunun üzerine de Bahçeli, milletvekili transferinin önlenmesi için yasa değişikliği yapılması çağrısı yapmıştı.</p>
<p>Başlangıçta bu çağrıya mesafeli duran AKP ise ittifak ortağının bu konudaki ısrarını dikkate alarak, siyasi partilerin milletvekili transfer ederek seçime girmesini önleyecek formül önerdi.</p>
<p>Buna göre, siyasi partiler seçimlerde en az 20 milletvekili çıkarmaları halinde yine grup kurabilecekler. Ancak, seçimden sonra, seçildikleri partiden ayrılarak başka bir partiye geçilmesi halinde, 20 sandalyeye ulaşılsa bile bu partiler grup kurmuş sayılmayacak.</p>
<p>Ayrıca, parlamento dışındaki partilere de düzenli olarak kongre veya kurultaylarını yapma zorunluluğu getirilmesi öngörülüyor.</p>
<p>Mevcut Siyasi Partiler Yasası'nda bir partinin seçimlere katılabilmesi için illerin en az yarısında oy verme gününden en az 6 ay önce teşkilat kurmuş ve kongrelerini yapmış olması veya TBMM'de grup kurma koşulu aranıyor.</p>
<p><strong>DARALTILMIŞ BÖLGE: HER SEÇİM ÇEVRESİ 7 MİLLETVEKİLİ ÇIKARACAK</strong></p>
<p>Edinilen bilgiye göre öneri paketinde, her seçim çevresinin bir milletvekili çıkaracak şekilde düzenlendiği <strong>"dar bölge"</strong> sistemi yer almadı.</p>
<p>AKP'yi avantajlı hale getirmesine karşın, MHP dar bölge sistemine karşı çıkıyordu. Bunun yerine, <strong>"daraltılmış bölge"</strong> önerisine yer verildi. Buna göre, her seçim çevresinin 7 milletvekili çıkaracak şekilde düzenlenmesi öngörüldü.</p>
<p>Ancak bu sistem de oy oranı yüksek olan partilere avantaj sağladığı için mevcut oy oranları dikkate alındığında AKP ve CHP'nin daha fazla milletvekili çıkarması sonucu doğurabilir. Bu nedenle düzenlemenin MHP'nin önerisi doğrultusunda şekilleneceği ifade ediliyor.</p>
<p><strong>HAZİNE YARDIMINDA İKİ SEÇENEK</strong></p>
<p>Yansıyan bilgilere AKP'nin paketinde siyasi partilere yapılacak Hazine yardımı da seçim barajına eşitlenmesi veya mevcut yasada olduğu gibi yüzde 3 oy alan partilerin Hazine yardımından yararlanması seçenekleri yer aldı.</p>
<p>Parti kaynakları, yüzde 3 oy oranı koşulunun korunabileceğini belirtirken, bu konunun da MHP ile yapılacak çalışma ile netleşeceğini ifade ediyorlar.</p>
<p><strong>PEKER'İN İDDİALARI: MECLİS ARAŞTIRMA VEYA SORUŞTURMASINA VİZE YOK</strong></p>
<p>AKP MYK'da organize suç örgütü lideri olduğu gerekçesiyle hakkında arama kararı çıkarılan Sedat Peker'in de iddialarıyla ilgili de durum değerlendirmesi yapıldığı belirtildi.</p>
<p>Toplantıda, Peker'in iddialarıyla ilgili yargının harekete geçmesinin doğru olacağı görüşü öne çıkarken, iktidarı yıpratma amaçlı kullanılacağı gerekçesiyle bu konuda Meclis'te bir araştırma veya soruşturma komisyonu kurulmasına ise kapıların kapatıldığı öğrenildi.</p>
<p><img src="/upload/html-content/1_ak_iç2.jpg" alt="" /></p>
<p><strong>AKP GRUP BAŞKANVEKİLİ TURAN: DEĞERLENDİRİYORUZ</strong></p>
<p>AKP Grup Başkan Vekili <strong>Bülent Turan,</strong> partisinin uzun süredir Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne uyum kapsamında üzerinde çalıştığı ve seçim barajının düşürülmesini de kapsayan <strong>'Seçim Kanunu'</strong> hakkındaki değişikliğe ilişkin yol haritasını anlattı.</p>
<p>Sistem değişikliği ile birlikte atılması mecburi adımlar olduğunu kaydeden Turan, <strong>"Birçok temel kanunun aslında yeni sisteme göre revize edilmesi lazım. Bunun için partimiz bir çalışma komisyonu kurdu. Benim de içinde olduğum komisyonun başkanlığını genel başkan yardımcımız Hayati Yazıcı yaptı. Son MYK toplantımızda da gelinen yerle ilgili tüm dünya örneklerine bakarak büyük bir sunum yaptı. Bu sunumu şu anda değerlendiriyoruz. Belki birkaç MYK toplantısında değerlendirme gerekebilir" </strong>dedi.</p>
<p><strong>“KANAATİMİZ BARAJIN İNMESİ”</strong></p>
<p>AKP'nin, <strong>'Seçim Kanunu'</strong>nda yapılacak çalışma için kurulan komisyonun dünya örneklerini incelediğini aktaran Turan, <strong>"Dünya örneklerinde özellikle Avrupa Konseyi'nin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin baraj değerlendirmesine baktık; '5 mi, 7 mi, 10 mu olsun' tartışması çok gerçekçi bir tartışma. Biz bunu tartışıyoruz; 5 olur, 7 olur, 10 olur bunu tartışıyoruz. Genel kanaatimiz barajın indirilmesi konusunda. Onun dışında; 'dar bölge mi, daraltılmış bölge mi' bunların tartışması yapılıyor. 'Bir bölgenin içerisinde 5 milletvekili mi olacak, 7 milletvekili mi olacak, Türkiye'nin nüfusuna göre, illere göre kaç vekilin bir ilde olması daha demokratik olur, daha uygulanır bir sistem' bunu tartışacağız. 'Cumhur İttifakı'mız MHP başta olmak üzere bütün partilerle bunu görüşeceğiz. Dünya değişiyor, bizim sistemimiz değişti, bu sisteme bağlı olarak da daha demokratik 'Siyasi Partiler Yasası'nı, daha demokratik benzer ana temel kanunları yapmak görevimiz. Yüksek Seçim Kurulu yetkileri meselesi var, birçok mesele var hepsini tartışmaya devam ediyoruz"</strong> diye konuştu.</p>
<p><strong>“ŞU ANKİ SİSTEME KIZAN PARTİLERE DE YARADI”</strong></p>
<p>2018 seçimlerinde yasal hale getirilen seçim ittifaklarının, seçim barajının düşürülmesi halinde uygulanıp uygulanmayacağına ilişkin Turan, şunları kaydetti:</p>
<p><strong>"Türkiye'de 2018'e kadar seçim ittifakı imkanı yoktu ancak ittifak imkanı olmamasına rağmen partiler 'hülle' yaparak bir anlamda farklı imkanları zorlayarak, resmen ittifak yapmamakla beraber aynı listeden girerek, benzer adımlar atarak ittifakı fiilen hayata geçiriyorlardı. 2018’de yapılan değişiklikle artık partilerin yasal zeminde bir statü kazanarak ittifak yapma imkanı verildi. Bu ittifak yapma imkanı da aslında Meclis’e çok büyük bir temsil olarak yansıdı. Şimdiye kadar 100 yıllık cumhuriyetimizde hiç görülmeyen derecede bir yansıma ve Meclis’te 10’dan fazla parti var, küçüklü büyüklü. Bu oran yüzde 99,3, temsil imkanı var. Önceden 80'leri, 70'leri bulunca 'iyi diyordu' vatandaş. Şimdi yüzde 99'un üzerinde bir temsil oranı var. O yüzden yeni sistem aslında milletimizin ruhunun, tarzının, siyaset algısının Meclis’e yansımasını da sağlamış soldu. Her ne kadar parlamenter rejimi isteyen, şu anki sisteme kızan partiler varsa da onlara da yaramış oldu. Şu an birçok küçük parti ittifaklar sayesinde Meclis'te yer aldılar. O yüzden yeni dönemde de ittifakların devam etmesinin, daha demokratik, daha katılımcı bir Meclis olmasını önemsiyoruz. Barajın düşmesi ittifakı bozan bir tarz değil."</strong></p>
<p><strong>“İTTİFAKA ENGEL DURUM YOK”</strong></p>
<p>Barajın düşürülmesinin, seçim ittifaklarını etkilemeyeceğini vurgulayan Turan, <strong>"Bir partinin oyu barajı aşsa da aşmasa da çok oy alsa da az oy alsa da partiler ittifak yapmayı tercih edebilir. Gönülleri birdir, bakış açıları birdir. Karşı bloka karşı güçlü olmak isteyeceklerdir. Onun için yüzde 1 oy alması, yüzde 50 oy alması arasında barajı aşmakla beraber ittifaka engel bir durum yok. İttifak ayrı düzenleme, bunun yanında barajın düşmesi ayrı bir düzenleme olacaktır"</strong> dedi.</p>
<p><strong>“HEM ADALETİ HEM İSTİKRARI TESİS EDECEĞİZ”</strong></p>
<p>AKP Grup Başkan Vekili Turan, Meclis'in bu kadar partiyle temsil edilmesinin istikrarı etkileyip etkileyemeyeceğine ilişkin ise <strong>"Bu çalışmalar yapılırken, tüm dünyanın kabul ettiği bir ifade vardır; 'Temsilde adalet, yönetimde istikrar'. Öyle bir sistem olsun ki hem ülkenin istikrarı sağlansın hem de tüm farklı kesimlerin temsil edildiği bir imkan olsun. Bunu değişik ortamlarda tartışmış kanun koyucular. Yüzde 1 oy alan bir partinin genel başkanı ile yüzde 50 oy alan bir partinin genel başkanı Meclis’te aynı süre hakkını isteyen, aynı yetkileri isteyen bir usulle Meclis’in daha güçlü çalışmasını engelleyen bir sonuç doğurabilir; bunu iyi tartmak lazım. Hem adalet tesis edeceğiz hem istikrarı tesis edeceğiz. Meclis dışına baktığımızda 110 tane parti var. Onun için demokrasi sadece partiyle hayata geçmez. STK’sı var, başka imkanları var. O yüzden partiden başka demokratik yol yokmuş gibi davranmak doğru değil. Partilerin toplumda karşılıkları varsa kıymeti var"</strong> diye konuştu.</p>